Stanisław Kulikowski |
|
Imię ojca: | Wacław |
Imię matki: | Maria |
Nazwisko rodowe matki: | Wilbik |
Data urodzenia: | 02-09-1914 |
Miejsce urodzenia: | Folwark Kołyszki, pow. Lida, woj. nowogródzkie |
Data śmierci: | 12-12-2002 |
Miejsce śmierci: | Stargard Szczeciński, woj. zachodniopomorskie |
Przynależność do AK lub organizacji pokrewnych: | od wiosny 1942 r. żołnierz Okręgu Nowogródzkiego AK – początkowo II Obwód Lida AK (kryptonim „Bór”), Lida Północ, następnie żołnierz oddziału partyzanckiego 314 77 Pułku Piechoty AK, komendant placówki „Lida nr 2” w Czechowcach. Wiosną w 1943 r. otrzymał rozkaz od dowództwa AK, w myśl którego udał się do pracy na roboty na odcinek stacja Gudy linii kolejowej na trasie Lida-Wilno w charakterze pracownika kolei celem rozpoznania posterunków niemieckich. Uczestnik szeregu działań bojowych. W latach 1944-1950 żołnierz poakowskich oddziałów w okolicach Lidy, Woronowa, uczestnik wielu akcji dywersyjnych. Poszukiwany przez NKWD często zmuszony był zmieniać miejsca pobytu, podczas gdy rodzina – żona i dzieci nachodzone były i straszone wielokrotnie przez NKWD. |
Stopień wojskowy, funkcja, pseudonim: | ps. „Kmicic”, „Dąb” oraz „Jonus Lukasonus” (Jan Łukaszewicz) – Cywilny Reprezentant Rządu RP na Uchodźstwie – Kierownictwo Walki Cywilnej, odpowiedzialny m.in. za nadzór, werbowanie i poszerzanie szeregów konspiracji żołnierzy Armii Krajowej w mieście Lida i terenach północnych oraz odpowiadał za zaopatrzenie, umundurowanie, rozbrajanie Niemców, broń, organizowanie paszportów, kart pracy, udaremnianie wywózek ludności do III Rzeszy oraz Kierownictwo Walki Konspiracyjnej, w następstwie Kierownictwo Walki Podziemnej |
Miejsce zamieszkania przed aresztowaniem: | |
Aresztowanie – okoliczności, data, miejsce: | 1948 r. przez litewską milicję w Ejszyszkach; aresztowany ranny 18.12.1950 r. w obławie NKWD |
Więzienia: | 1948 r. – nierozpoznany – skazany na rok więzienia na Łukiszkach w Wilnie; szpital więzienny w Lidzie, Lida, Grodno – torturowany, rozpoznany i oficjalnie aresztowany jako Kulikowski 24.12.1951 r.; Orsza |
Kara – paragraf, rodzaj, wymiar: | skazany z art. 80 KK BSRR wyrokiem Trybunału Wojskowego Wojsk MWD obwodu grodzieńskiego z 07.03.1952 r. na 25 lat łagru |
Łagry – nazwy, okres pobytu: | Komi ASSR – Kniaź-Pogost – wyrąb lasu w tajdze; od 1954 r. – Workuta – praca przy budowie kolei; następnie Rakpas rej. Kniaź-Pogost; w 1958 r. przekazany władzom polskim w Brześciu |
Zapamiętani współwięźniowie: | Piotr Kiedyk (Lida, skazany na 25 lat łagru) |
Data zwolnienia: | |
Zesłanie: | nie dotyczy |
Data powrotu do Kraju: | 11.10.1958 r. |
Miejsce powrotu: | Warszawa (więzienie na Rakowieckiej) – zwolniony z aresztu 17.10.1958 r.; Stargard Szczeciński |
Posiadane odznaczenia: | Złoty Krzyż Partyzancki, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie) |
Inne informacje: |
Pradziadek Pana Kulikowskiego był zesłańcem syberyjskim, zmarł na zesłaniu. Pan Stanisław pamiętał zajęcie Lidy przez wojska bolszewickie w 1920 r. W 1935 r. został powołany do Wojska Polskiego, absolwent Szkoły Podoficerskiej 3 Dywizji Artylerii Konnej im. płk. Włodzimierza Potockiego w Podbrodziu. Do rezerwy przeszedł w 1937 r. Wstąpił do Konnego Przysposobienia Wojskowego „Krakusy” utworzonego i dowodzonego przez rotmistrza Witolda Pileckiego w Lidzie, gdzie jako instruktor wraz z Pileckim, Billerem, Walickim, Kowalczykiem uczył konnej jazdy, mając do dyspozycji „ukochane” siodło, karabin i szablę, jak sam mawiał „czułem się jak prawdziwy szlachcic w obronie Ojczyzny”. W listopadzie 1937 r. ożenił się z Zofią Kulikowską z domu Jackiewicz (1918-2001) – w czasie II wojny światowej żołnierzem Armii Krajowej w Okręgu Nowogródek, ps. „Zośka”, łączniczką placówki „Lida nr 2” w okolicach miejscowości Czechowce. |
Skany / fotografie:
1. Stanisław Kulikowski – zdjęcie z karty repatriacyjnej z 1958 r.
2. Tablica pamiątkowa ku pamięci por. Stanisława Kulikowskiego oraz jego żony Zofii odsłonięta w 2018 r. na budynku, w którym mieszkali w latach 1960-2002 w Stargardzie Szczecińskim
źródło : archiwum Tomasza Stanisława Wiśniewskiego
partner : Fundacja Lotto