Relacja – XXX Jubileuszowy Międzynarodowy Zjazd Łagierników Żołnierzy Armii Krajowej

XXX Jubileuszowy Międzynarodowy Zjazd Łagierników Żołnierzy Armii Krajowej  odbył się na gościnnej, pięknej Ziemi Augustowskiej i Sejneńskiej.

Opracowanie: Danuta Pielak, współpraca Barbara Kuklewicz

Współorganizatorem XXX Zjazdu był Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, Starostwo Powiatowe w Augustowie, Urząd Miejski w Augustowie, Urząd Gminy Augustów, wsparcia organizacyjnego udzielił Powiat Sejny i Klub Historyczny im. Armii Krajowej w Augustowie.

XXX Zjazd był wydarzeniem bardzo oczekiwanym przez środowisko. Organizatorzy dokładali starań, aby program Zjazdu był bogaty w spotkania i atrakcyjny, ale równocześnie pozwalał uczestnikom na chwile wytchnienia i relaksu.

W trakcie prac przygotowawczych cieszyliśmy się z przekazywanych nam przez członków Stowarzyszenia potwierdzeń obecności na Zjeździe, zasmuceni byliśmy nadsyłanymi informacjami o tym, że stan zdrowia niestety nie pozwala na uczestnictwo.

W Zjeździe wzięło udział ok. 120 osób, w tym 60 łagierników i żołnierzy Armii Krajowej nie będących łagiernikami z Polski, Litwy i Białorusi, wielu z nich przyjechało do Augustowa z opiekunami, uczestnikami Zjazdu było także dość liczne grono sympatyków naszego Stowarzyszenia.

Pierwszy dzień Zjazdu – 11 czerwca 2015 roku – był przeznaczony na podróż do Augustowa i zakwaterowanie w hotelu Oficerskiego Yacht Clubu Pacific. Były serdeczne powitania, koleżeńskie spotkania, rozmowy.

Drugi dzień Zjazdu – piątek, 12 czerwca 2015 r.

O godzinie 9.00 w kościele pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela w Augustowie rozpoczęła się uroczysta msza św. w intencji Łagierników. Weszły liczne poczty sztandarowe – Stowarzyszenia, wielu szkół i instytucji Ziemi Augustowskiej.

Mszę św. celebrował ksiądz prałat Wojciech Kalinowski wzruszającą homilię wygłosił ksiądz prałat Parafii Sejny i jednocześnie kapelan stowarzyszenia ks. Zbigniew Bzdak.

Homilię ksiądz Zbigniew Bzdak rozpoczął od zacytowania strofy pięknego wiersza Cypriana Kamila Norwida:

Miejmy nadzieję!… nie tę lichą, marną,

Co rdzeń spróchniały w wątły kwiat ubiera,

Lecz tę niezłomną, która tkwi jak ziarno

Przyszłych poświęceń w duszy bohatera.

Następnie zwrócił się do zebranych w świątyni: „Dostojny Księże Infułacie, dostojny księże Wojciechu – Gospodarzu tego Miejsca, dostojne poczty sztandarowe, dostojni goście tej podniosłej uroczystości.

Jesteśmy tutaj, aby powierzyć się Bożemu Sercu naszego Zbawiciela, aby dostrzec to, co jest fundamentem budowania naszej wiary, naszej nadziei, ale też jest fundamentem naszej pamięci o bohaterach, pamięci o niezłomnych, dla których Bóg, Honor, Ojczyzna – było nie tylko hasłem wypisanym na sztandarze, ale też mottem ich życia, fundamentem ich wierności Bogu i Ojczyźnie. Jesteśmy tutaj dzisiaj, aby budować tę pamięć, przekazywać ją następnym pokoleniom. Ogromnie radujemy się, że to jubileuszowe spotkanie  jest właśnie dzisiaj, w dniu uroczystości Najświętszego Serca naszego Zbawiciela. Cieszymy się, że zgromadzili się w tej świątyni również ludzie młodzi, przyszłość naszej Ojczyzny. To dobry znak, że ta pamięć o naszych bohaterach nie zaginie, bardzo ją powinniśmy pielęgnować, bo pamięć o tych, którzy już odeszli, a którzy złożyli na ołtarzu Ojczyzny swoje życie – jest także budowaniem teraźniejszości i przyszłości. Nie ma przyszłości naszego narodu bez historii, bez tradycji, bez odwoływania się do tego, co stanowi rdzeń naszego patriotyzmu (…)

W dalszym ciągu homilii ksiądz prałat wspomniał znamienne słowa ŚP. Biskupa Polowego Wojska Polskiego Tadeusza Płoskiego, wygłoszone w 2009 roku przy Pomniku Poległym i Pomordowanym na Wschodzie, słowa o bohaterach, którzy rozumieli, że miłość Ojczyzny wymaga poświęceń, wymaga ofiary. „ Oni nie bali się ani konsekwencji, ani nawet utraty życia. A jednak duch w narodzie nie zginął (…). Ileż trzeba było nadziei, aby wierzyć, że Polska przyjdzie – wolna i niepodległa. Ofiara życia była wielka (…).

Wiele ludzi zostało zamordowanych, wielu zostało pozbawionych nadziei i dumy, ale też wielu wierzyło, wielu walczyło do końca, przetrwało więzienia, przesłuchania, udręki, pogardę, żeby dzisiaj móc cieszyć się taką uroczystością, jak ta, żebyśmy mieli dzisiaj przed sobą widok tych pięknych sztandarów, naszej młodzieży, naszej Ojczyzny. To budzi nadzieję. Cieszmy się ta chwilą. Dziękujmy Panu Bogu za to, że pozwolił nam tej chwili doczekać”.

Na zakończenie ksiądz prałat wyraził podziękowanie bohaterom niezłomnym (dodał: jak to dzisiaj o Was mówią „wyklęci”, a bardziej trzeba powiedzieć bohaterscy, wierni ideałom) zapewnił, że pamięć o naszych bohaterach nigdy nie zginie, że będzie przekazywana kolejnym pokoleniom, że naszą teraźniejszość i przyszłość będziemy budować na tej pamięci, że będziemy trwać w patriotyzmie. Do budowania tego patriotyzmu trzeba nam dzisiaj takich ludzi, którzy w tym budowaniu pomogą.

Podkreślił, że  „rozpoczęliśmy tę jubileuszową uroczystość od modlitwy – od mszy świętej, bo   ona jest zawsze fundamentem, źródłem, z którego czerpiemy to, co jest nam najbardziej potrzebne: wiarę w Boga, zjednoczenie z Chrystusem, na tym budujemy wszystko (…)”.

W czasie mszy św. zostały złożone kwiaty i zapalone znicze pod tablicą Zesłańców Sybiru i tabliczką upamiętniającą XV Zjazd Łagierników w Augustowie, zorganizowany w 2000 roku przez ówczesną Prezes Stowarzyszenia – panią Natalię Zarzycką.

Po mszy św. odbyła się uroczystość złożenia kwiatów przy Pomniku Sybiraków. Pomnik upamiętnia rodziny deportowane z Ziemi Augustowskiej. Czterometrowy pomnik ustawiony obok kościoła p.w. św. Jana Chrzciciela w Augustowie składa się z trzech krzyży symbolizujących liczbę deportacji mieszkańców z Ziemi Augustowskiej.Krzyże oplecione są wstęgami, na których umieszczono nazwiska wywiezionych.Wartę honorową przy pomniku pełnili żołnierze z 14. Suwalskiego Dywizjonu Artylerii Przeciwpancernej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego.

O zabranie głosu została poproszona augustowianka – pani Grażyna Jonkajtys-Luba, od wielu lat zaprzyjaźniona z naszym Stowarzyszeniem. Pani Grażyna podkreśliła swoje rodzinne związki z Augustowem, stąd została wywieziona na Syberię, nie była w łagrach, ale jest jak powiedziała – „autentyczną Sybiraczką z sześcioletnim stażem”. Podziękowała łagiernikom za organizowanie wspaniałych zjazdów w różnych miejscach Polski, to są piękne lekcje historii również dla lokalnych społeczności.

Wyraziła również podziękowanie dla społeczeństwa Augustowa, władz samorządowych i państwowych za współpracę ze szkołami noszącymi wspaniałe imiona związane z polską historią, za wysiłek utrzymania tych szkół w czasie, kiedy niestety w naszym kraju szkoły się zamyka, za prowadzenie patriotycznego wychowania młodzieży. Duże znaczenie ma tu działalność Związku Sybiraków, pana Eugeniusza Simsona.

Na zakończenie dodała: „ O moim pokoleniu mówiło się że jest skazane na bohaterstwo. Mówi się też w naszych środowiskach, że to szkoły nas tak ukształtowały i rodziny. A ostatnio przeczytałam w pewnym opracowaniu zdanie, które zapadło mi w pamięć, że mojego pokolenia (pokolenia kolumbów) nie trzeba było wychowywać patriotycznie, bo w szkole patriotyzmem się oddychało. To samo widzę w Augustowie” Serdecznie Wam dziękuję i gratuluję tego, co robicie”.

Dalsze uroczystości tego dnia odbyły się przy Pomniku Żołnierzy Wyklętych Poległych na Kresach w latach 1944 – 1954. Głos zabrał Mec. Andrzej Siedlecki – w latach 2010-2014 prezes naszego Stowarzyszenia, który m.in. powiedział:

Kochani Kresowi Straceńcy – weterani z szeregów Armii Krajowej i innych organizacji niepodległościowych – łagiernicy, którzy długie lata życia spędziliście w gułagu.

Tu nad Kanałem Augustowskim, w otoczeniu pięknej przyrody stoimy przed najpiękniejszym pomnikiem w Polsce. Ten pomnik został poświęcony Żołnierzom Wyklętym, a więc Wam i Waszym komendantom, dowódcom, kolegom broni poległym w walce z okupantem sowieckim o wolność naszej Ojczyzny. Ten pomnik przemawia do nas swoją głębią przekazu i symboli. Na górze pomnika znajduje się orzeł, który jest symbolem Polski. Orzeł rozpostarł skrzydła nad walczącymi i poległymi. Poniżej znajduje się ołtarz, na którym leży mundur żołnierski rodem z lat 1939 – 1953 – płaszcz i czapka żołnierska. Ołtarz ten przedstawia Wasz trud żołnierski w partyzantce, Wasza mękę, cierpienia, rany i krew w bitwach i niewoli sowieckiej. Otaczające ten ołtarz żołnierski tablice pamięci wymieniają nazwiska i pseudonimy Waszych komendantów, dowódców, żołnierzy pomordowanych z pełnym okrucieństwem wschodniego barbarzyńcy w kontynuacji zbrodni katyńskiej po to, aby zniewolić naród polski.

Stanęliśmy tu z sympatykami Żołnierzy Wyklętych, aby złożyć hołd tym wszystkim poległym i pomordowanym żołnierzom II Konspiracji. Podkreślenia wymaga to, że żołnierze Niezłomni stosowali w konspiracji i partyzantce regulamin wojskowy, obowiązujący w 1939 roku, wierni przysiędze wojskowej, aby walczyć do ostatniej kropli krwi o wolną Ojczyznę. Pozostała Was przy życiu garstka. Każdy z Was stanowi żywą historię Polski. Stoicie tu konsekwentnie w mundurach, aby dokonać wspaniałego przekazu młodemu pokoleniu Polaków (…).

Poruszające przemówienia wygłosili także: prezes Artur Kondrat, Wanda Kiałka – łagierniczka i Weronika Sebastianowicz – wiceprezes Stowarzyszenia, łagierniczka, której brat – Ś.P. Antoni Oleszkiewicz jest upamiętniony na jednej z tablic przy pomniku.

Następnie pod pomnikiem  liczne delegacje instytucji wojskowych i cywilnych, w tym szkół z regionu augustowskiego – złożyły wieńce i wiązanki, zapalono znicze.

Na zakończenie młodzież z II Liceum Ogólnokształcącego im. Polonii i Polaków na Świecie w Augustowie zaprezentowała  piękny montaż słowno-muzyczny o charakterze patriotycznym.

Potem przejechaliśmy do sali konferencyjnej, w której nastąpiło uroczyste otwarcie Zjazdu. Gości i uczestników Zjazdu powitał prezes Artur Kondrat i moderator – pan Jacek Bartczak. Na sali byli obecni:

• Jan Sroka – przedstawiciel Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych,
• Wojciech Walulik – Burmistrz Miasta Augustowa,
• Piotr Alszko – Starosta Sejneński,
• Filip Jerzy Chodkiewicz – Przewodniczący Rady Miejskiej w Augustowie,
• Piotr Sieńkowski – Komendant Straży Miejskiej w Augustowie,
• Jarosław Szlaszyński – Starosta Powiatu Augustowskiego,
• Katarzyna Beata Sturgulewska – Wicestarosta Powiatu Augustowskiego,
• Andrzej Sobolewski – Przewodniczący Rady Powiatu w Augustowie,
• Robert Żołnierowicz – Naczelnik Delegatury Północno-Wschodniej  Inspektoratu Transportu Drogowego,
• Jarosław Stefanowicz – Zastępca Naczelnika  Delegatury Północno-Wschodniej Inspektoratu Transportu Drogowego,
• Anna Jastrzębska – Dyrektor Augustowskich Placówek Kultury,
• Barbara Koronkiewicz – Dyrektor II Liceum Ogólnokształcącego im. Polonii i Polaków na Świecie,
• Marek Sznejder – Dyrektor Szkoły Podstawowej Nr 2,
• Tadeusz Janusz Wierzbicki – Dyrektor Zespołu Szkół Samorządowych,
• Grzegorz Augusewicz – Dyrektor Szkoły Podstawowej Nr 4,
• Janina Osewska – Dyrektor Szkoły Podstawowej Nr 6,
• Janusz Borysewicz – Dyrektor Gimnazjum Nr 1,
• Krzysztof Bręk  – Dyrektor ZST im. Gen. Ignacego Prądzyńskiego w Augustowie,
• Jarosław Kwiecień – Dyrektor Zespołu Placówek Młodzieżowych w Augustowie,
• Anna Sus-Cilulko – Wicedyrektor Zespołu Szkół Ogólnokształcących  im. Grzegorza Piramowicza w Augustowie,
• Zbigniew Walicki – Prezes Zespół Szkół Społecznych STO w Augustowie,
• Lucyna Fidrych – Dyrektor Szkoły Podstawowej w Karolinie,
• Beata Kuczyńska – Prezes Klubu Historycznego im. Armii Krajowej przy Zespole Szkół CKR w Sejnach,
• Teresa Tur i Anna Modzelewska – przedstawicielki Gimnazjum Nr 1 im. Jana Pawła II w Sejnach
• Mł. Insp. Mirosław Wizgo – Zastępca Komendanta Powiatowego Policji w Augustowie,
• Leszek Krzyżewski – Zastępca Komendanta Powiatowego Straży Pożarnej w Augustowie,
• Ryszard Gałdzewicz – Zastępca Komendanta Straży Pożarnej w Sejnach,
• Danuta Kaszlej i Zbigniew Kaszlej – Klub Historyczny im. Armii Krajowej w Augustowie,
• Eugenia Milewska – Wiceprezes Sejneńskiego Towarzystwa Opieki nad Zabytkami,
• ppłk SG Jarosław Oborski – Komendant Placówki Straży Granicznej w Augustowie,
• Tomasz Piotrowski – z Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku,
• ppłk dypl. Waldemar Siedlecki – Dowódca 14 Suwalskiego Dywizjonu Artylerii Przeciwpancernej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego,
• Krzysztof Anuszkiewicz – Prezes Zarządu Stowarzyszenia Inicjatyw Społeczno – Gospodarczych im. Króla Zygmunta Augusta,
• Tadeusz Wasilewski – Nadleśniczy Nadleśnictwa Augustów,
• Ks. prałat Wojciech Kalinowski – Proboszcz Parafii p.w. św. Jana Chrzciciela w Augustowie,
• Ks. Infułat Antoni Kochański  – Parafia p.w. Matki Bożej Częstochowskiej  w Augustowie,
• Ks. prał. Marian Szewczyk – Proboszcz Parafii p.w. Matki Bożej Częstochowskiej  w Augustowie,
• Ks. Zbigniew Bzdak – proboszcz Parafii p.w. Najświętszej Maryi Panny w Sejnach, kapelan Stowarzyszenia,
• Młodzież z wyżej wymienionych szkół, mieszkańcy Augustowa i Sejn.

Prezes Artur Kondrat poprosił panią  mjr dr Stefanię Szantyr-Powolną i  pana płk. Tadeusza Bieńkowicza o zapalenie znicza, a wszystkich obecnych – o chwilę ciszy dla uczczenia pamięci poległych i zmarłych żołnierzy AK.

W wygłoszonym wystąpieniu prezes podziękował Janowi Stanisławowi Ciechanowskiemu – Szefowi Urzędu Kombatantów i Osób Represjonowanych, Tomaszowi Siemoniakowi – Wicepremierowi, Ministrowi Obrony Narodowej, Wojciechowi Walulikowi – burmistrzowi Augustowa za pomoc i wsparcie przy organizowaniu Zjazdu, przedstawił rys historyczny dotyczący powstania Stowarzyszenia i działalności w ciągu trzydziestu lat. Przypomniał, że inicjatorami spotkań byli ŚP. Stanisław Kiałka i ŚP. Olgierd Zarzycki, obaj represjonowani w latach 40. i 50. XX wieku, więźniowie łagrów w Workucie. Omówił  zasługi inicjatorów integrowania środowiska łagierniczego w czasach, kiedy nie było możliwe  oficjalne, legalne działanie tego rodzaju środowisk – dopiero w 1990 roku Stowarzyszenie otrzymało zgodę na oficjalną rejestrację. Od tego czasu kolejnymi prezesami organizacji byli: Henryk Sobolewski, Natalia Zarzycka- obecnie honorowy prezes, następnie Stanisława Pietkiewicz, Jerzy Dumnicki, a w ostatnich latach przez trzy kadencje funkcję tę pełniła Stefania Szantyr-Powolna – dzisiaj również pełniąca funkcję honorowego prezesa i przez jedną kadencję Andrzej Siedlecki.

Prezes poprosił honorową prezes Stowarzyszenia – panią dr Stefanię Szantyr Powolną, o okolicznościowe wystąpienie. Pani prezes nawiązała do przedstawionej wcześniej  historii Stowarzyszenia, podkreśliła ogromną wartość podjętych wówczas inicjatyw dla zachowania więzi między łagiernikami,ażeby przyjaźnie zawiązane w więzieniach i obozach trwały, aby po tych wszystkich cierpieniach można było nieraz powspominać te okrutne czasy.

Powiedziała m.in.: „30 lat, aż nie chce się wierzyć, że ten czas tak przeleciał, wydaje się, że początek był tak niedawno… Na początku było nas wielu, przypominam sobie Zjazdy, na których ledwo mieściliśmy się w dwóch salach, ale z każdym rokiem nas ubywało, w każdym roku wielu odmeldowuje się na inna wartę. I dlatego każdy Zjazd jest dla nas bardzo ważny, każdy Zjazd jest przez nas bardzo oczekiwany, mobilizujemy wszystkie siły, aby się jeszcze spotkać, aby jeszcze wspomnieć naszą młodość chmurną i górną, wspomnieć  wspólne przeżycia z więzień i obozów, wspomnieć także tych, których już wśród nas nie ma.

Ten Zjazd jest szczególny, bo odbywa się na Ziemi Augustowskiej, teraz coraz więcej mówi się i pisze o Obławie Augustowskiej, określanej często jako Mały Katyń.

Ziemia Augustowska, Ziemia Wileńska, Ziemia Grodzieńska – to są ziemie przesycone naszą polską krwią. Właściwie w każdym miejscu byłoby można budować pomniki i wszędzie stawiać krzyże. Dlatego w pieśni O Monte Cassino – wolność krzyżami się mierzy…”

Pani Prezes skierowała wiele słów uznania dla organizatorów Zjazdu. Podziękowała osobom, które uczestniczyły w przygotowaniach i zakończyła: „ I myślę, że jeżeli taki aktywny, dziarski zespół będzie przewodniczył temu Stowarzyszeniu, to w perspektywie jest jeszcze wiele, wiele Zjazdów. I ta – właściwie już legenda – o ludziach, dla których wartością najwyższą było : Bóg, Honor, Ojczyzna – przetrwa.

I że będzie to przesłaniem dla młodzieży: Nigdy więcej wojny, nigdy więcej utraconej wolności”.

Następnie zabrał głos pan konsul Jan Sroka – przedstawiciel współorganizatora Zjazdu – Szefa Urzędu Kombatantów i Osób Represjonowanych, który w ciepłych słowach powitał zebranych na sali weteranów i gości. Powiedział m.in.: „Z wieloma z Was spotykałem się przez wiele lat w wielu różnych krajach, cały czas dajecie świadectwo swojej wierności, swojej służby Rzeczypospolitej. Dziś stojąc przed tymi niezwykłymi żołnierzami niezwykłej Armii – Armii Krajowej, przed nieustraszonymi żołnierzami walczącymi z ogromnym poświeceniem o odzyskanie niepodległości przez Rzeczpospolitą, opanowaną przez faszystowską armię niemiecką, a po 17 września 1939 roku także przez armię sowiecką trzeba pamiętać, że koniec wojny jakże często nie był końcem ich wojennej gehenny. Za swoją wierność Ojczyźnie, za walkę z niemieckim okupantem, za służbę w Armii Krajowej, za bycie Polką, Polakiem – jakże często skazywano Was na pobyt w sowieckich łagrach. W 1945 roku, już po zakończeniu wojny nadal trwały wywózki zwykłych Polaków – nie tylko z Kresów – na Syberię. Walczyli całą okupację, a potem spotkała ich taka „nagroda”. Powrót do domu często nie oznaczał powrotu do Ojczyzny. Wielu z Was wróciło do rodzinnych domostw – po wprowadzeniu postanowień z Jałty –  położonych na Litwie, Białorusi, Ukrainie, ale i tam służycie Ojczyźnie, dając świadectwo przywiązania do języka polskiego, tradycji, historii. Muszę Państwu powiedzieć, że służą w sposób niewiarygodnie piękny, a ta służba wierna Rzeczpospolitej nie jest tak łatwa, jak my dziś możemy służyć tu, na polskiej ziemi”.

Następnie pan konsul z wielkim szacunkiem i serdecznym podziękowaniem odniósł się do działań:

• pani mjr Stefanii Szantyr-Powolnej w zakresie organizowania pomocy dla Polaków, żyjących na Wileńszczyźnie i Białorusi,
• pana mecenasa Andrzeja Siedleckiego, zawsze służącego pomocą weteranom w dokumentowaniu ich zasług, pomocą prawniczą, pomocą rzetelnej wiedzy, która pozwalała uzyskać uprawnienia, nie było to czasem łatwe,
• pana płk. Tadeusza Bieńkowicza – jak podkreślił – jednego z ostatnich bohaterów Rzeczpospolitej, upowszechniającego wśród młodzieży szkolnej wiedzę o walkach oddziałów konspiracyjnych Armii Krajowej, a  prelekcje pana Tadeusza cieszą się ogromnym zainteresowaniem. Ta praca pana pułkownika to jest służba polskiemu społeczeństwu,
• pani kpt. Weroniki  Sebastianowicz i „jej chłopców”. Każdy z tych „chłopców” ma swoją wielką kartę. Weteranom z Białorusi pan konsul podziękował za niezłomną wierność Rzeczpospolitej, za to, że nie dali się złamać dwóm totalitaryzmom – faszyzmowi i komunizmowi, za dbałość o miejsca pamięci w regionie ich zamieszkania.

Na zakończenie pan konsul  przekazał pozdrowienia i życzenia dla uczestników Zjazdu od dr Jana Stanisława Ciechanowskiego – Szefa Urzędu Kombatantów i Osób Represjonowanych.

Wyrazy szacunku dla środowiska Żołnierzy Armii Krajowej przekazał pan Wojciech Walulik – burmistrz Augustowa, Wyraził też podziękowanie za wybór Augustowa jako miejsca XXX Jubileuszowego Zjazdu i radość z możliwości goszczenia Łagierników.

Weronika Sebastianowicz – wiceprezes naszego Stowarzyszenia, prezes Związku Żołnierzy Armii Krajowej na Kresach Wschodnich wspominała pierwszą swoją obecność na Zjeździe w 1999 roku za kadencji prezes Natalii Zarzyckiej. Ze wzruszeniem mówiła o radości ze spotkania po wielu latach z mieszkającymi w Polsce kolegami z Oddziału Reduta, z którymi służyła w Oddziale pod komendą Bronisława Chwieduka ps. „Cietrzew”. Jak powiedziała pani Weronika – „każdy Zjazd jest wydarzeniem bardzo oczekiwanym, „pół roku zbieramy się, aby wyjechać spoza szlabanu, a po powrocie – przez kolejne pół roku wspominamy. Jesteśmy razem”.

Pan płk Tadeusz Bieńkowicz, ps. „Rączy” – ochotnik września, w konspiracji od 1939 roku, po rozbrojeniu przez Sowietów nadal pozostał w konspiracji, w walce na Nowogródczyźnie i w centralnej Polsce do 1950 roku. Opowiadał o prowadzonych walkach, wyraził radość ze spotkania na Zjeździe kolegów, z którymi walczył podczas wojny. I po zakończeniu działań wojennych.

Pani Natalia Zarzycka opowiadała o działalności swojego męża Olgierda Zarzyckiego, jednego z inicjatorów integrowania środowiska, organizatora czterech pierwszych zjazdów Łagierników w latach 1986 – 1989.   Pierwszy Zjazd odbył się w prywatnym mieszkaniu państwa Zarzyckich.

Osobom szczególnie zasłużonym dla działalności na rzecz Łagierników – w podziękowaniu za wspieranie i opiekę – zostały wręczone  pamiątkowe ryngrafy.

Ryngrafy otrzymali:

• Jan Stanisław Ciechanowski – Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Tepresjonowanych – odebrał pan konsul Jan Sroka,
• Natalia Zarzycka,
• Stanisława Kociełowicz
• Stefania Szantyr Powolna – z następującą dedykacją na rewersie „Pani mjr dr n.med. Stefanii Szantyr-Powolnej – wieloletniej Prezes Stowarzyszenia Łagierników Żołnierzy Armii  Krajowej, Redaktor Naczelnej „Kwartalnika” – w podziękowaniu za dobrotliwe ciepło zjednujące otoczenie,  wielką życzliwość dla naszego środowiska i za pracę redakcyjną – wdzięczni Łagiernicy,
• Krzysztof Kunert – Sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa – ryngraf przekażemy w Warszawie.

Medale pamiątkowe za zasługi dla Stowarzyszenia Łagierników Żołnierzy Armii Krajowej otrzymali:

Ks. prałat Zbigniew Bzdak,

Adam Łabanowski,

Barbara Kuklewicz,

Marek Wierzbicki,

Andrzej Siedlecki,

Płk Tadeusz Bieńkowicz,

Danuta Pielak,

Lucyna Fidrych,

Barbara Podlewska

Eugeniusz Simson – Wójt Gminy Augustów    w latach1990-2002   i   mgr Karol Czarniecki     – Dyrektor     Szkoły Podstawowej  i   Muzeum Armii Krajowej w Janówce wręczyli     uczestnikom Zjazdu medale „Skazanych na cierpienie i zapomnienie w łagrach syberyjskich”, przyznane za działalność na rzecz etosu i tradycji Armii Krajowej. Medale  otrzymali:

• mjr dr nauk medycznych Stefania Szantyr-Powolna – honorowa prezes Stowarzyszenia Łagierników Żołnierzy Armii Krajowej,
• płk Tadeusz Bieńkowicz – Prezes Polskiego Związku Więźniów Komunizmu, żołnierz Armii Krajowej,
• mjr Michał Bauer – członek Stowarzyszenia Łagierników Żołnierzy Armii Krajowej,
• kpt. Stanisława Kociełowicz – wiceprezes Stowarzyszenia Łagierników Żołnierzy Armii Krajowej,
• kpt. Weronika Sebastianowicz – prezes Związku Żołnierzy Armii Krajowej na Kresach Wschodnich, wiceprezes Stowarzyszenia Łagierników Żołnierzy Armii Krajowej,

 

 

Na zakończenie pani Barbara Kuklewicz przedstawiła prezentację multimedialną, przygotowaną na podstawie oryginalnych materiałów archiwalnych, w tym fotografii, udostępnionych przez łagierników. Pani Barbara jest córką łagiernika – Ś.P. Leonarda Kusojća, który za działalność w AK został po wojnie, w 46 roku, zesłany na Syberię i spędził tam 11 lat.

Po południu odbyło się posiedzenie Walnego Zjazdu Członków. Przewodniczącą zgromadzenia została wybrana jednogłośnie Pani Barbara Kuklewicz, udział wzięli również Pani Dorota Agaciak – notariusz i Pan Wojciech Malasiński- prawnik .

Prezes Stowarzyszenia przedstawił działania zarządu Stowarzyszenia w okresie od XXIX Zjazdu oraz propozycję wprowadzenia zmian w statucie Stowarzyszenia, mianowicie:

• prowadzenie ośrodka dla kombatantów,
• prowadzenie edukacji i szkolenia młodzieży z Polski i Kresów Wschodnich w zakresie kulturoznawstwa, historii, przedsiębiorczości,
• organizowanie obozów, kolonii i półkolonii edukacyjnych, sportowych, rehabilitacyjnych, prowadzenie treningów i zajęć sportowych, powołanie do życia drużyny piłkarskiej o nazwie AFK Legion Warszawa, która będzie reprezentować nasze Stowarzyszenie w turniejach w Polsce i za granicą.

Zjazd jednogłośnie podjął uchwałę w sprawie zmiany statutu Stowarzyszenia.

Trzeci dzień Zjazdu – sobota, 13 czerwca 2015 r.

Po południu był przewidziany wyjazd do Janówki na spotkanie z dyrekcją, gronem pedagogicznym, rodzicami i młodzieżą ze Szkoły Podstawowej im. Armii Krajowej.

Miłą niespodzianką dla uczestników Zjazdu był wzruszający koncert w wykonaniu uczniów tej Szkoły, w programie koncertu znalazły się poezje i pieśni, głównie poświęcone Powstaniu Warszawskiemu.

Wykonawcy wystąpili w strojach z tamtych czasów, z charakterystycznymi dla epoki rekwizytami, doskonała gra aktorska i towarzysząca występowi projekcja archiwalnych kronik powstańczych, to wszystko spowodowało, że nagle znaleźliśmy się w tamtych, tragicznych latach.

Podziwialiśmy kunszt młodych artystów, wykonawców poszczególnych utworów, którzy z powodzeniem poradzili sobie z trafnie dobranym repertuarem.

Swoim występem i wyraźnie widocznym zaangażowaniem młodzież oddała hołd pamięci tym, którzy rzucili się do walki, poświęcając swoje życie.

Słuchaczom łzy popłynęły w czasie tego koncertu, a ostatnia sekwencja, kiedy to nad głowami młodych artystów przesuwała się nasza narodowa flaga – spotęgowała wzruszenie, wszyscy wstaliśmy, owacjom nie było końca. Przedstawiciele Stowarzyszenia: Artur Kondrat, Stefania Szantyr-Powolna, Weronika Sebastianowicz serdecznie dziękowali dyrekcji,  gronu pedagogicznemu, młodzieży za przygotowanie spektaklu.

Wśród nas była pani Hanna Stadnik, przyjaciółka Stowarzyszenia Łagierników, gość Zjazdu, sanitariuszka i łączniczka w czasie Powstania Warszawskiego, której wysłuchanie tego koncertu przyniosło szczególne emocje. Dziękując pedagogom i młodzieży powiedziała: „Tak piękny koncert mogą przygotować  tylko  osoby, które czują Polskę w sercu. Gratuluję Państwu Pedagogom tak wspaniałego, w duchu patriotycznym, w miłości do Ojczyzny wychowywania młodzieży. Widząc takich nauczycieli, którzy uczą młodzież szacunku dla historii, dla przeszłości – możemy spokojnie odejść…”.

Pani Hania Stadnik przekazała do zbiorów istniejącego przy Szkole Muzeum Armii Krajowej znaczek – symbol Powstania Warszawskiego i powstańcza opaskę, a łagierniczka – Pani Wanda Kiałka – dokumentację z czasów konspiracji.

Po koncercie zwiedzaliśmy Muzeum Armii Krajowej w Janówce

„Muzeum Armii Krajowej w Janówce jest jedynym na terenach Polski północno – wschodniej obiektem, kultywującym wartości patriotyczne. Swoim zasięgiem obejmuje całe „kresy wschodnie”. Powstało przy Szkole Podstawowej im. Armii Krajowej w Janówce. Zostało uroczyście otwarte 27.09.2000 roku, z udziałem wielu członków AK z całego kraju, władz państwowych, wojewódzkich i powiatowych (…) Można tu prześledzić wojenne losy AK-owców.  Zgromadzone w nim eksponaty zostały przekazane przez byłych żołnierzy Armii Krajowej z kraju i zagranicy oraz przez miejscowe społeczeństwo. Do najciekawszych należą między innymi pamiątki po kpt. Benonie Łastowskim ps. „Łobuz”, „Cichociemny”. Są to odznaczenia bojowe polskie i zagraniczne, dokumenty i legitymacje wojskowe, zdjęcia, elementy umundurowania (…)Na specjalnych planszach zamieszczono duże zdjęcia dokumentujące działalność AK na wschodnich kresach II Rzeczypospolitej, dziś należących do Litwy i Białorusi. Przedstawiają one działających tam dowódców i codzienne życie oddziałów partyzanckich.

Specjalne gabloty poświęcono pamięci żołnierzy AK wywiezionych po wojnie w głąb Związku Radzieckiego. Umieszczono w nich listy i pocztówki (nieraz wykonane ręcznie) od zesłańców, fotografie, drobne przedmioty.Szczególne wrażenie wywiera typowy strój łagiemika z wyszytym numerem więźnia na kurtce i czapce.

Muzeum posiada skromną kolekcję mundurów. Wśród nich warto zwrócić uwagę na autentyczny  mundur  (kurtkę) polski z 1939 roku oraz  mundury,  w których walczyli żołnierze Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (…)”.

W trakcie oglądania eksponatów – na jednej z plansz z zamieszczonymi fotografiami oddziałów partyzanckich – pan Wiesław Piątek z Wilna rozpoznał swojego ojca, a Franciszek Szamrej z Lidy –     brata.

Przewodnikiem po Muzeum był pan dyrektor Karol Czarniecki. Poinformował nas, że obecnie z zasobów Muzeum, w tym również ze zbiorów bibliotecznych korzystają m.in. studenci i pracownicy naukowi.

Czwarty dzień Zjazdu – niedziela, 14 czerwca 2015 r.

Giby Jan Kramnicz, wójt gminy Giby, Starosta Powiatu Sejny Pan Piotr Alszko i Wicestarosta Powiatu Sejny Pan Romuald Witkowski przywitali uczestników XXX Międzynarodowego Zjazdu w Gibach na Golgocie gdzie została odmówiona modlitwa za ofiary Obławy Augustowskiej, zostały złożone kwiaty i zapalone znicze.

,,Jest takie wzgórze w Gibach, na którym wzniesiono po niebo krzyż – symbol cierpienia i ponad sto głazów, które krzyczą z bólu pomordowanych już po wojnie Polaków Ziemi Augustowskiej, Grodzieńskiej, Suwalskiej i Sejneńskiej.

Zostali unicestwieni tylko za to, że kochali wolną Polskę i nie chcieli żyć na kolanach pod sowieckim barbarzyńcą.

Teraz w mokradłach i dołach Puszczy Augustowskiej znajdują się szczątki kości całych rodzin polskich i za nich wołają te kamienie do morderców SMIERSZ i UB – za co?

W ten czerwcowy dzień 2015 roku na wzgórzu stanęli ostatni żyjący Żołnierze Niezłomni w odświętnych mundurach, aby złożyć hołd w tym Małym Katyniu niewinnym ofiarom, które został skazane na cierpienie, śmierć i zapomnienie w PRL, pozbawionym życia strzałem w tył głowy – po sowiecku w Obławie Augustowskiej.

Po niebo wzbija się krzyk rodziny ciężarnej nauczycielki zabitej strzałem w pierś przez UB-owca.

I nagle w ten pochmurny dzień, kiedy odmawiamy modlitwy za skazanych wstaje słońce, które oświetla składających hołd Kresowych Straceńców. Na niebie pojawia się bocian, który zatacza trzy kręgi i siada na ramieniu krzyża.

Ten dorodny ptak jest symbolem życia, które zostało przerwane lecz znajduje się przy Bogu na niebiańskiej ścieżce.”

Andrzej Siedlecki

W Berznikach na cmentarzu pod Pomnikiem Bitwy Niemeńskiej kwiaty złożyli

Pan Piotr Alszko-Starosta Sejneński

Pan Robert Klucznik Prezes Sejneńskiego Towarzystwa Opieki nad Zabytkami

Pan Jan Stanisław Kap- były burmistrz Sejn

W Sejnach pod Pomnikiem Powstania Sejneńskiego kwiaty złożyli

Starosta Sejneński Pan Piotr Alszko

Wicestarosta Pan Romuald Witkowski

Komendant Straży Granicznej w Sejnach Pan Waldemar Pojawis

Zastępca komendanta Policji w Sejnach Pan Sylwester Symonowicz

Prezes Sejneńskiego Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Pan Robert Klucznik

Pod Pomnikiem Powstania Sejneńskiego głos zabrał Pan starosta witając pięknie łagierników, kombatantów na ziemi sejneńskiej. Podkreślił ich poświęcenie dla ojczyzny i to że dzięki takim ludziom możemy dziś żyć w wolnej Polsce.

Następnie udaliśmy się do Bazylik Sejneńskiej na mszę św. którą prowadził i wygłosił Słowo Boże ks. Prałat Zbigniew Bzdak któremu składamy wyrazy podziękowania i wdzięczności za opiekę duchową zjazdu. Podczas mszy zostało wręczone odznaczenie dla Pani Prezes Weroniki Sebastianowicz za jej pracę i zaangażowanie na rzecz środowiska łagierników żołnierzy AK. Po mszy wszyscy zrobili pamiątkowe wspólne zdjęcie na tle Ołtarza Głównego Bazyliki.

Później udaliśmy się do Gimnazjum im. Jana Pawła II w Sejnach gdzie zostaliśmy przyjęci w sposób wyjątkowy przez Pan Dyrektora Cezarego Teodorowskiego, grono nauczycieli oraz młodzież . Młodzież przygotowała montaż słowno-muzyczny, były przemówienia i wspomnienia całość przebiegła w przyjaznej i miłej atmosferze.

W imieniu naszej grupy uczniom i nauczycielom podziękował Andrzej Siedlecki, który powiedział m.in.:

„Kochani uczniowie, drogie grono pedagogiczne Gimnazjum imienia Świętego Jana Pawła II w Sejnach!

W imieniu weteranów z szeregów Armii Krajowej, Kresowych Straceńców, Żołnierzy Wyklętych, bohaterów narodowych, którzy bez wahania składali swoje życie w ofierze dla Ojczyzny, tu siedzących w mundurach z 1939 r. lub z biało – czerwonymi opaskami na rękawach Stowarzyszenia Łagierników Żołnierzy AK pragnę gorąco podziękować za ciepłe przyjęcie ich tu w murach tej szkoły i za koncert, w który włożyliście tak dużo serca i przygotowań.

Dziękujemy serdecznie za wykonanie pięknych, wzruszających polskich pieśni żołnierskich i utworów poetyckich, dziękujemy także za zaopatrzenie nas w śpiewniczki.

Patronem Waszego Gimnazjum jest najwybitniejszy Polak wszechczasów – święty Papież Jan Paweł II, za którego wstawiennictwem do Boga zmieniło się oblicze ziemi, upadł totalitarny ustrój komunistyczny – ustrój zniewolenia człowieka, a Polska uzyskała wolność.

W historii naszego narodu byli wspaniali królowie, sławni hetmani, wybitni patrioci: naczelnik Tadeusz Kościuszko, naczelnik Romuald Traugutt, marszałek Józef Piłsudski, ale nasz papież Jan Paweł II był postacią najbardziej niezwykłą, obdarzoną świętością, nauczycielem miłości do Boga i Ojczyzny, najwyższym autorytetem, wzorem do naśladowania dla młodego pokolenia.(…)

Kilka lat temu jako adwokat występowałem w procesie przed Sądem Wojewódzkim i Apelacyjnym w Warszawie oraz przed Sądem Najwyższym w obronie godności Jana Pawła II.

Naszego Papieża zastępował kapelan Jego Świątobliwości – ksiądz prałat Zdzisław Peszkowski herbu Jastrzębiec, więzień obozu dla polskich oficerów w Kozielsku, który cudem uratował się od śmierci w dołach Katynia, późniejszy twórca Fundacji Golgota Wschodu, który całe swoje życie poświęcił przedstawianiu narodom świata prawdy o Katyniu.

To właśnie ksiądz prałat Zdzisław Peszkowski podpisał mi pełnomocnictwo do reprezentowania w procesie. Ten proces zakończył się wyrokiem Sądu Najwyższego, w którym SSN S. Bieniek orzekł, że w prawie polskim przysługuje ochrona uczuć religijnych jako dobra osobistego i kiedy ktoś narusza to dobro –  podlega odpowiedzialności karnej i cywilnej.

Uczniowie tego Gimnazjum wychowani w duchu katolickim i patriotycznym – kiedy wejdziecie w życie młodego, ale już dorosłego pokolenia, stosujcie wspaniałe nauki Św. Jana Pawła II:

„Musicie od siebie wymagać więcej, aniżeliby inni od Was wymagali”

i

„Nie lękajcie się nieść prawdy o Bogu i Ojczyźnie”.

My zaś ze swej strony życzymy Wam również sukcesów w niesieniu prawdy historycznej oraz tradycji i etosu Armii Krajowej najpiękniejszej organizacji niepodległościowej. Życzymy też, aby patron Waszego Gimnazjum Święty Jan Paweł II błogosławił Wam w życiu, zdrowiu i nauce”.

Na zakończenie pobytu w Sejnach udaliśmy się do Karczmy Litewskiej na pyszny regionalny obiad, za co dziękujemy właścicielowi Karczmy Litewskiej Panu Józefowi Szulewskiemu oraz całemu zespołowi kulinarnemu.

Serdecznie  dziękujemy współorganizatorom Zjazdu: Urzędowi do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, Starostwu Powiatowemu w Augustowie, Urzędowi Miejskiemu w Augustowie, Urzędowi  Gminy w Augustowie, partnerom:  Starostwu Powiatowemu w Sejnach i  Klubowi Historycznemu  im. Armii Krajowej w Augustowie, szkołom, dowódcom i żołnierzom 14. Suwalskiego Dywizjonu Artylerii Przeciwpancernej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, przedstawicielom policji, straży granicznej, straży pożarnej, placówkom kultury, wszystkim instytucjom i osobom, które uczestniczyły w naszych uroczystościach.

Szczególne podziękowania należą się pracownikom Zespołu Terenowego Suwałki GITD, za  ogromną pomoc organizacyjną w realizacji kolejnych punktów programu Zjazdu  i opiekę roztaczaną nad łagiernikami. Oddelegowana grupa pracowników była bardzo pomocna, pięknie zaprezentowała się,  godnie reprezentowała firmę.

Dziękujemy Państwu: Mariuszowi  Goździewskiemu,  Annie  Kowalewskiej, Marcinowi  Kuklewiczowi, Pawłowi  Szumskiemu, Arturowi  Toczko, Liliannie Suchockiej, Arkadiuszowi Romanowskiemu.