W związku ze 150 tą rocznicą wybuchu Powstania Styczniowego (1863r.), bohaterskiego zrywu narodowego, działania Stowarzyszenia w styczniu 2013 r. ukierunkowane są na udział w uroczystościach mających na celu złożenia hołdu pamięci powstańcom i podkreślenie wartości ideowych tego bohaterskiego zrywu narodowego z udziałem Żołnierzy Armii Krajowej z Kresów Wschodnich, dawnych ziem Rzeczpospolitej Polskiej.
1. W dniu 25.01.2013r. o godz. 18:00 w Urzędzie Dzielnicy Ursynów przy Al. KEN 61 w Sali konferencyjnej odbędzie się pokaz filmu dokumentalnego „Pani Weronika i jej chłopcy” Na zaproszenie Pana burmistrza Piotra Guziała przybędą Bohaterowie powyższego filmu na czele z kpt. Weronika Sebastianowicz oraz zarząd Stowarzyszenia Łagierników Żołnierzy Armii Krajowej. Film opowiada o działaniach podczas walki o niepodległość Polski, o losach powojennych i obecnym życiu ostatnich żyjących żołnierzy Armii Krajowej na dawnych wschodnich Kresach Rzeczypospolitej Polskiej (aktualnie Republiki Białoruś), którzy pomimo dojrzałego wieku oraz wielu problemów zdrowotnych w dalszym ciągu prowadzą działalność na rzecz Państwa Polskiego.
2. W dniu 26.01.2013r o godz. 9.00 wraz z organizatorem uroczystości Fundacją AVE PATRIA członkowie Zarządu Stowarzyszenia i żołnierze AK łagiernicy pod dowództwem kpt. Weroniki Sebastianowicz z Grodna wezmą udział na Cytadeli Warszawskiej w uroczystym złożeniu hołdu i wieńców straconym przez władze Rosji carskiej członkom Rządu Narodowego i innym zamordowanym, poległym lub wywiezionym na Syberię powstańcom 1863 r.- katorżnikom.
3. W dniu 27.01.2013r. o godz. 12.00 Zarząd Stowarzyszenia wraz z żołnierzami AK- łagiernikami weźmie udział w uroczystości poświęconej pamięci narodowej pod pomnikiem 6 Brygady Wileńskiej AK kpt. „Młota” i „Huzara” , a następnie pod pomnikiem generała księdza Stanisława Brzóski – naczelnego kapelana Powstania Styczniowego 1863 r ostatniego dowódcy partii zbrojnej na Podlasiu, straconego przez władze carskie na szubienicy na rynku w Sokołowie Podlaskim w maju 1865r. Uroczystość tą organizuje niezwykły patriota polski Pan Bogusław Karakula – Burmistrz Sokołowa Podlaskiego, Sokołowski Ośrodek Kultury na czele z Panią Marią Koc oraz Stowarzyszenie Łagierników Żołnierzy AK.
Następnie o godzinie 13:00 w Sokołowie po uroczystościach odbędzie się pokaz filmu dokumentalnego „Pani Weronika i jej chłopcy” obrazującego życie ostatnich żyjących żołnierzy Armii Krajowej na dawnych wschodnich Kresach Rzeczypospolitej Polskiej (aktualnie Republiki Białoruś).
Specjalnie dla mieszkańców Sokołowa Podlaskiego na pokaz filmu przybędzie Pani kpt. Weronika Sebastianowicz, por. Alfons Rodziewicz Prezes Stowarzyszenia Żołnierzy Armii Krajowej okręgu Lida, z-ca p.por. Franciszek Szamrej oraz por. Alfred Szota.
Film o Pani kpt. Weronice Sebastianowicz, Prezesie Stowarzyszenia Żołnierzy Armii Krajowej na Białorusi w reżyserii Artura Pilarczyka.
Producentem filmu jest Studio Filmowe Horyzont i Stowarzyszenie Odra-Niemen, a organizatorem pokazów w Warszawie oraz Sokołowie Podlaskim jest Stowarzyszenie Łagierników Żołnierzy Armii Krajowej.
Film opowiada o kpt. Armii Krajowej Pani Weronice Sebastianowicz oraz o żołnierzach Lidy i Grodzieńszczyzny. Pani Weronika zaprzysiężona została w 1944 roku, do 1951 roku walczyła w oddziałach poakowskich Obwodu Wołkowysk. Aresztowana 7 kwietnia 1951 roku wraz z matką i ojcem. Skazana na 25 lat łagru, 5 lat pozbawiona praw obywatelskich oraz konfiskatę całego majątku. W łagrach Workuty spędziła ponad 4 lata. Podczas pobytu w łagrze poległ jej brat Antoni Oleszkiewicz pseudonim „Iwan”, który był zastępcą komendanta oddziału II konspiracji o krypt. „Reduta” na terenie Wołkowyska i Grodzieńszczyzny. W 1952 r. w powiecie Wołkowysk wraz ze swoim komendantem Alfonsem Kopaczem ps. ”Wróbel” został zdradzony i otoczony przez obławę wojsk NKWD w okolicach swojej rodzinnej miejscowości Pacewicze. W nierównej bitwie z ogromnymi siłami wroga został ranny, a następnie popełnił samobójstwo nie dając się wziąć do niewoli.
Pani Weronika Sebastianowicz od lat 90 działa aktywnie w Związku Polaków na Białorusi. Do dziś nasza bohaterka mieszka w Skidlu koło Grodna.
Film w reż. Artur Pilarczyk – to film o niezwykłej kobiecie, polskiej patriotce, żołnierzu AK, łagierniczce, Pani kpt. Weronice Sebastianowicz i jej kombatanckich kolegach, którymi kieruje. Wszyscy są członkami Stowarzyszenia Żołnierzy AK na Białorusi. Nasza bohaterka pochodzi z Kresów Wschodnich, z terenu Wołkowyska. Obecnie mieszka koło Grodna, w Skidlu, jest charyzmatycznym Prezesem Stowarzyszenia Żołnierzy AK na Białorusi. Film przedstawia losy bohaterki i jej współczesne życie w otoczeniu jej chłopców.
Czas projekcji: 40 min. Producenci: Horyzont Studio, Stowarzyszenie ODRA – NIEMEN. Nagroda Grand Prix I Ogólnopolskiego Festiwalu Filmu Niezależnego „OKNO” w Ełku 14 – 16 września 2012, za pokazanie środkami filmowymi ludzi, których Polska opuściła, mimo, że oni przy niej trwają. Bohaterka filmu podtrzymuje więź bardzo już starych żołnierzy II RP zamieszkałych na dzisiejszej Białorusi z Macierzą, przeciwdziałając zacieraniu pamięci o prawdziwej Polsce, o którą walczyli. Film ukazuje wzruszającą symbolikę polskości, podtrzymywanej przez odchodzących już żołnierzy podwójnie wyklętych. Nagroda specjalna Katolickiego Stowarzyszenia Dziennikarzy za filmowe ukazanie świadka żywej wiary.
4. W tym samym dniu 27.01.2013r. o godz. 18.00 członkowie Zarządu Stowarzyszenia i żołnierze AK pod dowództwem kpt. Weroniki Sebastianowicz wraz ze sztandarem przybędą na Uroczystą Msze Świętą do Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Ożarowie Mazowieckim. Zostanie tam odprawiona msza w intencji śp. Jana Borysewicza ps „Krysia”- komendanta zgrupowania Północ z Nowogródzkiego Okręgu AK oraz poświęcenie repliki proporca tegoż zgrupowania, którego chorążym jest Pan Marcin Bieńkowicz z Muzeum Armii Krajowej im. Gen. Emila Fieldorfa „Nila” z Krakowa. Następnie zaraz po mszy w powyższym Sanktuarium o godzinie 18:45 wezmą udział w galowym koncercie polskich chórów z Wilna, Lwowa, Baranowicz i innych miast, poświęconym pamięci powstańców z 1863r. i straconych przywódców – członków Rządu Narodowego, kierowanego przez Romualda Traugutta. Stowarzyszenie zamierza oddać cześć tym rodakom, którzy bohatersko walcząc o niepodległość Ojczyzny ofiarą z życia lub cierpieniem i długoletnią katorgą na Syberii zasłużyli na wieczną pamięć i chwałę w narodzie polskim.
„Non omnis moriar” – nie wszystko umiera, pozostaje pamięć o bohaterskich czynach tych wspaniałych Polaków, którzy nigdy nie pogodzili się z niewolą i utratą niepodległości przez Polskę składając życie w ofierze dla Niej.
Powstanie Styczniowe – 1863
Naród polski nigdy nie pogodził się z rozbiorami Polski i utratą niepodległości w 1795 roku. Marionetkowym Królestwem Polskim, utworzonym na Kongresie Wiedeńskim w 1815 r. posiadającym ścisłe określoną autonomię rządził w sposób absolutny car Rosji, likwidując Powstanie Listopadowe i kolejne ruchy narodowo-wyzwoleńcze.
W 1862 roku car powołał margrabiego Aleksandra Wielopolskiego na namiestnika rządu cywilnego Królestwa Polskiego. Aby pokrzyżować plany polskim organizacjom spiskowym Wielopolski zarządził przeprowadzenie poboru do wojska rosyjskiego na 25 lat. W pierwszej kolejności „branka” objęła szczególnie zaangażowaną patriotycznie młodzież z Warszawy, w znacznej części gimnazjalistów i studentów. Termin ‘branki’ wyznaczono na połowę stycznia 1863 roku. W tej sytuacji młodzież zaczęła uciekać do Puszczy Kampinowskiej. Tu słabo uzbrojeni podjęli obronę. Do likwidacji oddziałów powstańczych użyto konnicy kozackiej. Wielu młodych uczestników Powstania tzw. „dzieci Warszawy” po schwytaniu zamordowano wieszając na drzewach na obrzeżach Puszczy Kampinowskiej.
Powołany w dniu 22 stycznia roku Tymczasowy Rząd Narodowy proklamował powstanie narodowe. Wydano manifest wzywający do walki. Zaatakowano garnizony rosyjskie. Pierwszym Przywódcą Powstania Styczniowego był namiestnik Warszawy Stefan Bobrowski. Kolejnymi dyktatorami byli: Ludwik Mierosławski i generał Marian Langiewicz.
Wojna nabrała charakteru partyzanckiego. Rozszerzyła się na Małopolskę, Wielkopolskę i tereny wschodnie oraz Litwę i Białoruś.
W dniu 18 października 1863 roku dyktatorem Powstania został Romuald Traugutt, który utworzył Rząd składający się z 5 ministerstw. Romuald Traugutt w sposób profesjonalny dokonał reorganizacji podziemia konspiracyjnego i powołał regularne oddziały wojska polskiego. Hasłem, który widniał na proporcach powstańców i pieczęci dyktatora był napis „Wolność, Równość, Niepodległość”. Romuald Traugutt przygotował reformy, których niestety nie zdążył wdrożyć w życie. Kilka bitew zakończyło się zwycięstwem powstańców: pod Małogoszczą, gdzie generał Marian Langiewicz poprowadził w ataku na armię rosyjską, szlachtę uzbrojoną w szable i chłopów uzbrojonych w kosy, pod Żyrzynem w Górach Świętokrzyskich, gdzie w akcji wojskowej partia partyzantów pod dowództwem Michała Heidenreicha „Kruka” wybiła prawie do nogi 2 kompanie rosyjskie i szwadron kawalerii kozackiej a następnie pod Płockiem, Wąchockiem, Sokołowem Podlaskim itp.
W powstaniu stanęło do broni 200 000 tys. Polaków, aby walczyć ze znienawidzonymi zaborcami. W czasie 16 miesięcy walk powstańcy wzięli udział w 1229 zbrojnych starciach. Pomimo ogromnej woli walki, powstańcy o wiele gorzej uzbrojeni ponieśli klęskę. Na pomoc imperium rosyjskiemu stanęły Prusy. Wojska pruskie podjęły ofensywę przeciwko powstańcom polskim we wschodniej Wielkopolsce. Tu w krwawej bitwie pod Pyzdrami powstańcy zostali zdziesiątkowani. Na Litwie powstańcy walczyli pod dowództwem pułkownika Zygmunta Sierakowskiego, Ludwika Narbutta, księdza Antoniego Mackiewicza. Tu sławę zdobyła również słynna Emilia Platter. W centralnej części Królestwa Polskiego zwycięstwa odnosił pułkownik Józef Hauke „Bosak”. W Powstaniu Styczniowym wzięło udział wielu bohaterskich cudzoziemców: Francesco Nullo(Włoch), Lacey(Irlandczyk), Andriej Potiebnia(Ukrainiec) i inni. Powstanie wzbudziło bowiem wielki entuzjazm w Europie u wielu jego sympatyków, między innymi Garibaldiego oraz polskiego obozu w Paryżu.
W marcu 1864 roku car wydał swój dekret o uwłaszczeniu użytkowanej, dzierżawionej ziemi na rzecz chłopów. Chłopi tym aktem usatysfakcjonowani, zrezygnowali z udziału w Powstaniu.
Na skutek zdrady w dniu 11 kwietnia 1864 roku aresztowano Romualda Traugutta i jego współpracowników. W dniu 5 sierpnia 1864 roku na warszawskiej Cytadeli stracono na szubienicy Romualda Traugutta i czterech członków Rządu Narodowego: Krajewskiego, Toczyskiego, Żulińskiego i Jeziorańskiego. Ostatnią partię szlachecką na Podlasiu prowadził naczelny kapelan Powstania – ksiądz generał Stanisław Brzóska. Schwytany przez policję carską, w dniu 23 maja 1865 roku wraz z adiutantem Franciszkiem Wilczyńskim został powieszony na rynku w Sokołowie Podlaskim. Carscy kaci typu Murawiew „Wieszatiel” i hrabia Berg krwawo rozprawiali się z powstańcami. Setki schwytanych powstańców powieszono. Kilkadziesiąt tysięcy skazano na katorgę na Syberii. Szli w kajdanach i łańcuchach długimi szlakami prowadzeni przez oprawców na daleką Syberię, często na dożywotnią katorgę. Wszędzie na szlakach syberyjskich bieleją kości naszych praojców.
Powstanie Styczniowe było bohaterskim zrywem patriotów polskich przeciwko najsilniejszemu imperium jakim wówczas było mocarstwo rosyjskie. Powstanie Styczniowe stało się dowodem na to, że Polacy nie wahali się złożyć daniny z życia, krwi w walce o niepodległość Ojczyzny.
Najpiękniejsze obrazy o Powstaniu Styczniowym i jego bohaterach namalował Artur Grottger.
Zarząd Stowarzyszenia